Een laatste maal staan we vroeg op en voor 6 uur zijn we al op stap. We hebben afgesproken na 5 km te ontbijten. We vertrekken in het schemerduister en we genieten van de opkomende zon en van de rust die het begin van elke dag kenmerkt op de Camino. We zijn niet de enigen die na 5 km willen ontbijten, want deze café-bar is overvol en we beslissen wat verder te ontbijten. Uiteindelijk vinden we een bar waar we buiten kunnen zitten op de plaats waar we na 10 km zijn aangekomen. We hebben nog slechts 9 km te lopen en we proeven al de smaak van de overwinning op onszelf als we doorbijten. Voor mij is het echt doorbijten, want sedert gisteren heb ik een grote blaar aan mijn linker voet waar nu een compeed klever op staat. Zij blijft echter storen. Ik moet toegeven dat ik me voor de eerste keer niet echt lekker voel. Motje heeft gezien dat ik mank en komt me, zoals hij dat kan, in stilte gezelschap houden. Hij voelt aan als ik, opi, het moeilijk heb en blijft naast me lopen. Soms houdt hij zelfs mijn hand vast. De voorbije maanden na het heengaan van Rientje hebben Magda of ik het geregeld moeilijk als we Rientje zijn foto zien. Als Motje in de buurt is komt hij dan ook mijn of haar hand vastnemen en zegt "je mag gerust wenen, dat dan wij ook".
Zowel Mozes als Flores hebben ons uitdrukkelijk gezegd dat het verlies van hun broertje ook voor hen super zwaar is en dat weten we. Ze hebben er echter aan toegevoegd dat zij willen verder leven en er volop willen van genieten en daarvoor hun kleine broertje niet zullen vergeten. Dat weten we en ze hebben gelijk. Hun verantwoordelijkheidszin is na het tragische ongeluk van hun broertje alleen maar groter geworden . Onze verbondenheid met hen en met de andere kleinkinderen en andere familieleden is alleen maar groter en sterker geworden
Als ontbijt bestelt Bruno café con leche met wat gebakjes en ook wat empanada’s, een soort korstgebak waar binnenin vis of vlees kan zitten. Ik beperk mij tot een café con leche en een appel. Meer krijg ik er niet in. Bruno stelt vast dat zijn empanada slecht smaakt en doet het korstdeeg open. Hij ziet dat de vulling helemaal beschimmeld is en raadt dan ook iedereen aan dat niet op te eten. Dat is misschien ook één van de minder goede kanten van een drukke Santiagotocht. Je moet opletten bij grote warmte dat de voeding niet bedorven is. Na een korte uitleg van de dienster die toegeeft dat ze dit niet in een frigo bewaren(!) vertrekken we zonder rechtzetting gevraagd te hebben. Dit is niet de schuld van de dienster. Bruno raadt haar aan waakzamer te zijn op voeding bij warm weer. Na dit voorval bereiken we Lavacolla in de buurt van de luchthaven.
Hert neoclassisistische 19ede-eeuwse kerkje San Paio de Sabugueira van Lavacolla (l); Moses plant "zijn" maïsplantjes Cornelius en Cornelia in een maïsveld; we zijn er bijna achter ons in de verte Santiago vanop de Monte de Gozo (r)
Dit kleine stadje was de laatste belangrijke halte van alle pelgrims alvorens door te stappen naar Santiago. De pelgrims wasten er zich en trokken hun vuile kleren uit als een manier van zuivering voordat ze Santiago binnengingen. Over het algemeen wordt gezegd dat de oorsprong van de naam Lavacolla voortkomt uit deze traditie van de pelgrims op de Camino francés om zich te wassen, in het Frans “laver”. Andere theorieën beweren dat het woord afkomstig is van “lava” dat laag gras, en “colla” dat verwijst naar de heuvel of col in het Frans. Vlak voor we de stad bereiken plant Moses twee maïsplantjes die hij de hele weg heeft meegesleurd en de namen Cornelius en Cornelia gaf, in een maïsveld.
Ook al is de luchthaven vlakbij, en hoor je de vliegtuigen, toch zijn er enkele mooie zaken te zien: zoals de kerk van San Pelayo (of San Paio) de Sabugueira in neoclassicistische stijl die gebouwd werd in 1840. De plattegrond is rechthoekig en heeft een halfrond dakraam. Op de westgevel staat een mooie barokke españada, een torentje met één klokje in. Vlak voor de westingang van de kerk loop je een reeks trappen af en kom je aan een kruis met daar bovenop een zittende Christus. In de plaats van aan het kruis te hangen zit Christus tegen het kruis aan. Dit soort kruis is heel typisch in Galicië. Een soort mengeling tussen de gekruisigde Jezus Christus en een Christus op de koude steen.
Een beetje verder bereiken we Monte do Gozo (380 m hoog). In het Frans, Montjoie en in het Galliego Monxoi. Die heuvel is gelegen op slechts 5 km van de kathedraal van Santiago de Compostela. Hier zien de pelgrims vanop deze plaats voor het eerst de stad Santiago en haar kathedraal. Het was - en is nog steeds voor veel pelgrims een moment van groot of intens geluk na al hun inspanningen en ontberingen. Vandaar ook de oorsprong van de naam. Vanaf de middeleeuwen wordt de plaats Monte do Gozo al vermeld. De Codex Calixtinus (12de eeuw) noemt het al in het Latijn de Mons Gaudii (Berg van de vreugde/geluk). Andere grote bedevaartsoorden zoals Jeruzalem, Rome en Oviedo, hadden ook hun Mons Gaudii van waaruit de pelgrims de heilige plaats voor het eerst zagen. Vele pelgrims deden ook de laatste 5 kilometers naar de kathedraal op blote voeten als extra blijk van boetedoening, maar ook uit dankbaarheid dat ze er geraakt waren.
Hier werd ook één van de vele wonderen op de Camino herdacht dat vermeld wordt in de Codex Calixtinus en in de Gouden Legende, de compilatie van de levens van heiligen (13de eeuw), een belangrijke bron voor de iconografie (het beschrijven van afbeeldingen) en de hagiografie (levensbeschrijvingen van heiligen) Dit mirakel van 1080 betreft 20 ridders uit het Franse Lotharingen die wederzijdse bescherming zweren om het hoofd te bieden aan de vele moeilijkheden die ze ontmoeten. Maar toen één van het later ziek werd, wordt hij door allen, uitgezonderd één, achtergelaten in de Pyreneeën. Hij sterft daar ook. Santiago brengt op miraculeuze wijzen het dode lichaam en de ene trouwe metgezel over te paard naar Monte do Gozo. De apostel maakt daarbij duidelijk dat de pelgrimstocht voor de andere 18 zinloos is geweest want ze hebben geen blijk van naastenliefde en solidariteit gegeven.
Vanaf de 13e eeuw ontstaat de gewoonte om de persoon van een groep pelgrims die erin slaagde de top van de Monte de Gozo als eerste te bereiken en dus als eerste de kathedraal te zien, uit te roepen tot "koning" van de bedevaart. Volgens sommigen zou dit ook de oorsprong kunnen zijn van de achternamen als Roi, Roy, Leroi of Rey, of Dekoning. Volgens sommige taalkundigen betekent een X (de Chi van, Christus) achteraan een familienaam dat deze persoon op stap was geweest naar Santiago de Compostela en de tocht volledig had afgelegd.
Samen wandelen de jongens Santiago binnen (l) en (m). Het kerkje van Las Ánimas, Allerzielen, de zielen die wachten om toegelaten tot de hemel...waar onze drie engelen al terug zijn
Van bovenop Monte de Gozo stappen we samen naar beneden. Motje heeft de drie oudere jongens, Bruno, Leo en Floky, die voorop liepen opgebeld om te zeggen dat we samen Santiago dienen binnen te wandelen. Dat gebeurt dan ook en we stappen gezellig samen de stad binnen. De eerste kerk die we zien is de kerk “Las Ánimas” waar je op de gevel de kleine mensen (of zieltjes) van diegenen die in het vagevuur zijn tussen de vlammen ziet zitten. Deze sobere neo-classicistische kerk valt op in een stad met hoofdzakelijk gebouwen in romaanse en barokke stijlen.De kerk werd gebouwd met de giften of aalmoezen van vrome gelovigen met de hoop dat ze later minder lang in het vagevuur zouden zitten. Een verhaal doet de ronde dat toen de kerk bijna af was de opdrachtgevers weigerden de architect te betalen. Hij liet hun gezichten beeldhouwen op de voorgevel om met hen de spot te drijven.
We komen eindelijk aan op de Plaza del Obradoiro (werkplaats) het grote plein voor de kathedraal langs de oude Camino ter hoogte van het Hospital de los Reyes, wat nu een mooie Parador of luxehotel is. Bij de bouw van de kathedraal was hier de plaats waar de werklieden werkten vandaar ook de naam. Het is een indrukwekkend plein waar altijd veel volk is en waar elke dag nieuwe groepen pelgrims toekomen en eerst naar de kathedraal gaan.
We gaan recht tegenover de kathedraal staan, liggen of zitten om wat te rustren: we wensen elkaar geluk dat we er geraakt zijn , we geven elkaar een stevige high five of omhelzing en we zijn allen blij dat we het gehaald hebben: Moses en Floris hebben volle 200 km gestapt. Leo en Bruno en Sole 175 km . BRAVO aan allen. Ik ben super fier op mijn 6 kleinkinderen die Santiago bereikt: vijf te voet: Bruno, Leo, Floris, Moses en Robin ( in 2015) en de zesde, ons allerliefste Rientje is naar hier meegevlogen als engelbewaarder samen met Bert en Wim. In mijn hart bedank ik onze engelbewaarders heel intens voor de goede zorgen onderweg. Later verneem ik van een priester van de kathedraal dat pelgrim-engelen in de hemel een paar speciale gouden veren in hun vleugels krijgen zodat andere engelen kunnen zien dat ze naar een van de drie grote bedevaartsoorden van de katholieke kerk geweest zijn: Jeruzalem, Rome of Santiago de Compostela. Rientje , Wim en Bert kijken uit naar hun gouden veren waarmee ze zullen pronken.
Aankomst voor de kathedraal: liggen, zitten, staan, rusten...WE ZIJN ER !
Magda, Ann en Sole hebben zich nu ook bij ons gevoegd op het Obradoiroplein en we genieten allemaal samen van het feit dat onze pelgrimstocht, onze Rinus-Pinitocht, met succes werd afgerond. We nemen een paar foto’ s met onze groene T-shirt die Floris ontworpen heeft: teken van HOOP op betere dagen. Teken dat we Rientje en onze andere engelbewaarders Wim en Bert nooit zullen vergeten. We gaan samen iets lekkers drinken vlakbij en ook enkele tapa’s eten. Daarna gaan we naar ons appartement en we slapen gedurende een paar uurtjes ook al is het er snikheet. Onze pelgrimstocht zit erop. Morgen willen de jongeren goed uitslapen. De rest van die dag en overmorgen bezoeken we Santiago . De jongens willen ook wat kleine souvenirs kopen. De laatste avond moeten we onze valiezen maken om huiswaarts te keren. De 16de is het zo ver: een deel gaat naar Leuven, Sole én Leo naar Madrid en Bruno naar Oxford... het zal een pijnlijk afscheid worden.
Later met onze Opi4Rinus2 T-shirts aan op het Obradoiro plein voor de kathedraal