Vandaag veRtrek ik om 8 uur en rij ik verder door naar Leon dat maar 25 km ver is. Ik weet nog niet of ik naar het klooster van San Miguel Escalada zal gaan, omdat mijn rechterarm bij het opstaan me wel wat stoorde. Ik moet eerst een stuk fietsen door de bijna vlakke uitlopers van de Tierra de campos naar Mansilla de las Mulas. Als ik daar beslis van toch naar San Miguel de Esacalada te gaan heb ik in totaal een tocht van 60 km voor de boeg. Als ik dan nog iets anders niet te ver af zie ga ik er misschien naar toe....We zien wel.
In Mansilla de las Mulas zijn er verschillende kerken, maar ze zijn allemaal gesloten want het is nog vroeg .Ten tijde van de Romeinen heette het stadje Mansiella. Mulas verwijst naar het feit dat er veel muilezels waren. Het stadje ontwikkelde zich uit het verlaten Romeinse kamp dat in de 9de en 10de eeuw herbevolkt werd met Asturiërs. Dit is de bevolkingsgroep die volgt op de Visigoten. De Arco Santa MarÃa of Arco de la Concepción is nog mooi bewaard. Het is de ingang van de stad vanaf de Romeinse weg. Hij is gemaakt van natuursteen en metselwerk, met een spitsboog. Ik stop even aan de kerk van San Martin ( nu cultuurhuis). Het is een van de vijf kerken die er vanaf 1220 (13de eeuw) werden gebouwd. Ze heeft alleen nog het gotische portaal met kapitelen met sculpturen van dieren en de slanke toren, waarop een paar ooievaars nesten. Mijn engelbewaarders hebben daar weer grote interesse voor, maar ik zeg hen op te passen om geen pluimen te verliezen…. Ze hebben hun les geleerd ... Het mooie marktplein en veel oude huizen in Mansilla de las Mulas maken het geheel best gezellig.
Mansilla de las Mulas: kerkje van San Martin (nu omgebouwd tot casa cultura, cultuurhuis (l); Kerkje van Santa Maria (m) met een narthex en de Arco Santa Maria (r), de oude romeinse toegangspoort tot de stad
Ik kom er terug de Ier Derrick tegen die even uitblaast. Hij vertelt me dat hij vele jaren cipier was in een gevangenis. Hij investeerde veel in die mensen zodat het belangrijk was ze een nieuwe kans geven en dat was niet altijd gemakkelijk. Het hoofdaccent ligt op hen te helpen en begeleiden. "In feite een pedagogische rol" zegt hij. Ik vertel hem dat ik ook in het onderwijs stond of ermee bezig was. Hij benadrukt het belang van onderwijs op alle vlakken. Ierland heeft altijd het accent gelegd op onderwijs en doet dat nog altijd. Maar ook in Ierland neemt de waardering voor de leraars spijtig genoeg af. Hij is gepensioneerd en besliste om alleen vanuit Saint-Jean-de-Pied-de-Port naar Santiago te stappen om zijn pensioen met iets zinvols te beginnen.
Na mijn kort bezoek aan dit stadje rij ik de grote brug over de Elsa rivier over en vlak daar voorbij staat een richtingsaanwijzer naar rechts naar San Miguel de Escalada . Op het laatste moment beslis ik van dan toch maar naar dit mooie klooster te gaan. De weg er naar toe is helemaal vlak, in een vallei, en het verbaast me dat er hier geen graan meer staat, maar vooral maïs en ook veel aanplantingen met jonge bomen. in de verte links van mij is er een heuvelrug. Er zijn ook boerderijen met heel veel koeien, vandaar waarschijnlijk de maïs.
Vanaf het dorp la Aldea del puente rij ik de heuvelrug op om het afgelegen San Miguel de Escalada klooster, op een helling gericht naar de opkomende zon. Het ligt er rustig, alleen en verlaten, echt in the middle of nowhere. Ik ben hier al drie maal geweest en altijd maakt deze plaats een ongelooflijke indruk op mij.
Het 10de-eeuwse kerkje van San Miguel de Escalada, met de arcaden-galerij met hoefijzerbogen
Als ik toekom rijdt er juist een bus met luidruchtige Spaanse toeristen weg. Gedurende geheel mijn bezoek ben ik er alleen. Alleen buiten aan de ingang zit een dame, Laura, die je vriendelijk een ticket verkoopt. Fijn dat ze hier zo elke dag zit, want dankzij haar is zo een mooi monument open.
In het kerkje hebben de (lawaaierige) Spaanse toeristen overal vouwstoelen kris kras door elkaar open gezet om neer te zitten en te luisteren naar de uitleg of om rond te kijken. Dat stoort het (of mijn) zicht en de eerste 15 minuten zet ik alle stoelen weg uit de middenbeuk zodat je weer dat prachtige zicht op de middenbeuk, de zijbeuken en de hoefijzerbogen tussen de schepen en ook van de iconostase duidelijk terug krijgt. Er was dus vroeger een scheiding tussen het deel voor de gelovigen en het deel voor de monniken, gevormd door hoefijzerbogen en een deel gebeeldhouwde steenblokken met Visigotische motieven, een uniek zicht. De Visigoten heersten over deze streken in van 5de tot ruim 7de eeuw. In de 8e eeuw waren er de Moren. maar als snel begint de reconquista in het Noorden van Spanje die tot einde 15de eeuw duurt;
Na het verplaatsen van de stoelen ga ik achteraan staan, kijk naar het geheel en naar de lichtinval en luister naar de stilte…..Meer hoef ik niet te doen… Het gebouw tot mezelf laten doordringen. Buiten is er zon maar er zijn ook wolken en geregeld komen er wolken voor de zon. Dat verandert de lichtinval in dit kerkje en dat geeft een uniek lichtspektakel. De ramen lin ks en rechts van het schip staan niet op dezelfde hoogte geeft een speciaal lichteffect. Het feit dat er geen glas in de ramen staat maar albast, translucide schijfjes dun wit geaderd marmer, verhoogt dat effect nog. Het draagt bij tot een intensere religieuze of spirituele of artistieke culturele ervaring...vind ik persoonlijk!
Het kerkje van San Miguel de escalada met ernaast een hoger bijgebouw met klein kerkje in (l; de binnenkant met zicht op koor (m) aan de oostkant en zicht naar de westkant of achterkant (r) : allebei met een mooie lichtinval en hoefijzerbogen
De beroemde kerk van San Miguel de Escalada is een van de meest opvallende Spaanse proto- of pre-romaanse gebouwen uit de 10de eeuw die sommigen Mozarabische architectuur noemen. Anderen noemen het repoblacion architectuur of herbevolkingsarchitectuur, omdat het samenvalt met de herbevolking van deze gebieden na de Reconquista door de koning van Asturië toen de Moren geleidelijk aan verdrongen werden uit het noorden (slag van Clavijo) en later het zuiden (oorlog van Granada). De Reconquista of herovering van het Iberisch schiereiland op de Moren) begint in de 9e eeuw en eindigt einde 15de eeuw. de Moren hadden dit alles veroverd in de 8ste eeuw op de Visigoten zoals ik eerder heb vermeld.
San Miguel de Escalada (10de eeuw) : een Visigotisch gebeeldhouwd paneel als deel ven de vroegere iconostase in het koor, een kapiteel met plantmotieven op een oude romeinse zuil die een hoefijzerboog draagt (m); de arcaden-galerij buiten (r)
San Miguel de Escalada dateert grotendeels uit het jaar 913 en diende als klooster voor een Mozarabische gemeenschap van monniken die uit Córdoba was geëmigreerd. De mensen die de unieke Mezquita Catedral in Cordoba (een kathedraal gebouwd midden in de Islamiotische moskee: van superioriteits symboliek gesproken!), hebben bezocht zullen direct de band leggen als ze dit kerkje van binnen zien met al zijn hoefijzerbogen. De Mozarabische kerk is gebouwd met hergebruikte materialen uit de vorige Visigotische en Romeinse gebouwen, zoals de zuilen en de kapitelen. Dit gebeurde heel vaak. Ook de gebeeldhouwde stenen panelen die de iconostase vormen zijn waarschijnlijk Visigotisch (5de-7de eeuw). Ze zijn supermooi versierd met bloemen, planten, vogels
Wat onmiddellijk opvalt als je toekomt buiten is de arcaden-galerij of portiek aan de zuidkant, die een iets later gedeelte is. Het bestaat uit een reeks hoefijzerbogen die op vrijstaande kolommen rusten. Deze vormen een soort portico onder hetwelk je de kerk binnen of buiten loopt langs twee eenvoudige kleine deuren. De laterale portico geeft persoonlijkheid en gratie aan de constructie. De functie van deze portieken was meervoudig, vooral funerair maar ook gerelateerd aan boetedoening aangezien degenen die de kerk niet konden betreden tijdens de viering van de missen (zoals de catechumenen) in de portico moesten blijven. De portico heeft dus vaak dezelfde rol als de narthex in andere westerse kerken. De aanwezigheid van zij-portico’s in de Asturische en Mozarabische architectuur en in de romaanse architectuur zal nog lang doorgaan. Denk aan de zij-portico’s in de San Lorenzo en San Tirso kerken die we in Sahagun zagen.
De plattegrond is eenvoudig en duidelijk gevormd: het is de plattegrond van een basiliek, verdeeld in 3 beuken met vooraan een grote en twee kleine apsiskapellen. Heel eenvoudig en sober afgewerkt. Geen barokke pracht en praal (gelukkig maar, want ik heb er al zoveel / teveel gezien!). Deze beuken zijn op de klassieke manier van elkaar gescheiden met twee arcades van cirkelvormige hoefijzerbogen. Vooraan, op enkele meters van het koor, staat dwars van links naar rechts nog een kleine rij hoefijzerbogen die deel uit maakten van de iconostase;
In de zijwanden zie je kleine ramen en voor en achter ook enkele zeer kleine ramen met een kalkstenen maaswerk die het licht breken. Er is geen stenen gewelf, maar op de middenbeuk staat een mooi houten zadeldak versierd met tekeningen en abstract schilderwerk. De zijbeuken zijn gewoon ook met balkjes bedekt met bovenop pannen zoals op het zadeldak.
San Miguel de Escalada : het houten versierde zadeldak (l); de afsluiting (iconostase) van het koor; één van de kleine ramen aan de achterkant die zorgen voor de speciale lichtinval (r)
Het is de kerk van een bescheiden klooster wat zich vertaalt in de afwezigheid van grote versieringen. Naast het kerkgedeelte staat een zware toren die echt romaans is en duidelijk een verdedigende functie had. Dit deel is van de 11de-12de eeuw en daar is ook nog een klein kerkje in gebouwd met enkele oude sarcofagen, maar het mist de elegantie van het Mozarabisch kerkje. Let bij het bekijken van de foto’s op de speciale lichtinval die het gevolg is van de opzettelijke opstelling van de twaalf zijramen van het middenschip en de andere kleine ramen van de kerk.
Ik stop met er over te vertellen. Wetenschappers schreven en schrijven nog boeken over dit kloosterkerkje. Ik kan daar gewoon van genieten, bijna twee uur lang alleen. Alvorens te vertrekken ga ik Laura nog eens bedanken voor het feit dat ze vanaf april tot half oktober hier bijna elke dag is en de kans biedt aan de toeristen om zo iets moois te bewonderen.
Landschap vlak bij San Miguel de la Escalada (); Villarmun; kerkje Nuestra Señora de la Asunción (m); versterkt deel met sarcofagen; van san Miguel de Escalada (r)
Ze raadt me aan langs het wegje over de heuvels verder te fietsen, want zo bereik ik een andere vallei en na 30 km de grote stad Leon waar me opnieuw veel moois te wachten staat. Onderweg zal ik nog een 12de-eeuws romaans kerkje zien in Villarmun… dat is meegenomen. Dit kerkje Nuestra Señora de la Asunción , de ten hemelopneming van Maria werd gebouwd naar het model van San Miguel de Escalada met een eenvoudige portico aan de zuidkant en een stevige westkant met de klokken.
Van uit Villarmun is het nog 20 km naar Leon maar mijn engelbewaarders zijn al vertrokken, want ze hebben gehoord dat er in Leon een prachtige gotische kathedraal is met twee mooie hoge sierlijke torens. Daar zijn ook nog een groot deel van de oude Romeins muren bewaard . Dat alles willen ze alvast gaan bekijken en beslissen op welk van de twee ze zullen logeren. Ze hoeven niet in te checken en een veilige plaats voor de fiets te zoeken zoals ik…
Nadat te zijn ingecheckt met de hulp van een leieve dame en eventjes te hebben gerust heb ik nog ruim de tijd om de stad Léon al even te verkennen. Mijn kamer is op een 500 meter van de kathedraal en vlakbij is ook een kleine Carrefour . En het is nog altijd prachtig weer. Alles is dus voor handen om de volgende twee dagen een mooi verblijf te hebben.
Aankomst bij de kathedraal Santa MarÃa de Regla van Léon aan de kant van het koor; men noemt ze ook de Pulchra Leonina of
de mooie vrouw van Léon
Comentários