Dag 28: 4 juni 2022 : Van Pamplona over Alto de Perdon en Eunate naar Olite

Ik ben redelijk vroeg opgestaan en vertrek rond 8.30 u. uit Pamplona. Ik heb gisteravond beslist om eerst naar de Alto de Perdon, gelegen op 770 meter hoogte, te gaan en van daaruit kan ik volgens google maps verder door naar Olite. langs een binnewegje. Dat lijkt een makkie...

Ik werd aangetrokken door de Alto de Perdon door de beschrijving en de foto’s die ik op Toerisme Navarra had gezien. Het is inderdaad een uniek punt op de Camino de Santiago, van waaruit men aan de ene kant het bekken van Pamplona kan zien met de achtergrond van de Pyreneeën in de buurt van Roncesvalles, en aan de andere kant de landschappen van de Valdizarbe-vallei, waarin de heuvels zich vermengen met de landbouwgronden (vooral tarwe). Ter plaatse herinnert een kunstwerk, een metalen structuur van pelgrims, er ons aan hoe deze vroeger in groepen stapten of residen om de gevaren van de weg te vermijden en elkaar zo nodig konden steunen. Je hebt daarboven een uniek zicht. Boven op die hoge heuvelrichel staan lange rijen grote windmolens omdat er veel wind is. Het gezoem van die molens wordt geritmeerd door de kracht van de wind. Het geluid vind ik zelf aangenaam en het stoort me helemaal niet. Gelukkig woont daar geen volk in de buurt want de ganse dag dat geluid horen zal toch niet meevallen. Boven op richel fietsen langs de reusachtige windmolens is indrukwekkend.

Wat ik helemaal niet wist is dat boven op de Alto del Perdon (de Hoogte van de VERGEVING) een monument staat ter verdediging van de mensheid en een aanklacht tegen het onrecht en de wreedheden die alle mensen waar dan ook in de wereld, werd of wordt aangedaan. Een cirkel stenen of menhirs maakt er een magische plek van. Op elke steen zijn de namen van twee dorpen of steden vermeld die in Navarra bijzonder zwaar geleden hebben onder het Franco-regime…De boodschap is dat je toch moet VERGEVEN maar NIET VERGETEN.

Alto del Perdon: het monument met de cirkel van menhirs en gedenkstenen voor de mensheid en tegen de wreedheden (l) , de stenen cirkel waarachter ik de bloemen voor mijn engelbewaarders plantte, (m), het monument, voor de pelgrims en de windmolens (r)

Terwijl ik die uitleg aan het lezen ben voel ik dat engelbewaarder Bert onrustig wordt, alsof hij mijn aandacht wil trekken. Ik vraag mij af waarom …en plots weet ik het. Ik had van Saar en Stijn een zakje bloembollen meegekregen en ik heb er nog enkele extra bij om er zeker genoeg te kunnen planten voor de drie engelbewaarders. Er is volgens Bert geen betere plaats om die bollen te planten dan hier bij een monument, hier boven op de Alto del Perdon dat een aanklacht is tegen alle wreedheid en een uitnodiging tot meer menselijkheid, maar ook een uitnodiging tot vergeving. Bert zijn onderzoek was heel diep gegaan om de wreedheden in Rwanda aan de kaak te stellen en gerechtigheid te laten geschieden. VERGETEN nooit, maar VERGEVEN wel, om verder te kunnen leven.

Ik haal mijn lepel uit de zak met mijn eetgerei en begin een sleuf te graven, tot verbazing van sommige mensen. Daar leg ik de bloembollen in, allemaal speciaal geprepareerd met mest errond. Ik doe de sleuf dicht en maak één van mijn drinkbussen erop leeg. De bloembollen liggen achter de steen waarop Estella staat geschreven. Als je er ooit voorbij komt, kijk eens of ze bloeien of neem zelf enkele bloembollen mee; een mooier symbool dan bloemen op deze plaats van VERGEVING is er niet. Dank je Saar en Stijn om daaraan gedacht te hebben, ook namens mijn drie engelbewaarders. Bert zit er triest bij, maar Rientje zit op zijn knie en Wim neemt hen beide eens goed in zijn armen. Ik ben met fijne engelen op stap.

Vergeten en vergeven... Ik kan ons Rientje NOOIT vergeten; Ik moet hem zeker niets vergeven in tegendeel ik moet hem DANKBAAR zijn voor alle liefde en genegenheid en blijdschap die hij ons heeft gegeven in zijn te korte leven. Ignace en Annie zullen hun zoon Bert ook nooit vergeten en Clara en haar kinderen ook haar man en papa niet. Een ideale plaats om even stil te worden, een traan weg te pinken en aan hen te denken.

Alto del Perdon: de Guardia Civil die me op het rechte pad bracht (l), Het uitzicht,op de Alto del Perdon (m) en de bloembollen (r)

Ik zet mijn google maps op, richting Olite en ik rij verder, altijd maar omhoog op deze schitterende heuvelrichel met prachtige vergezichten aan beide kanten. De weg wordt slechter en slechter: geen asfalt meer maar gestampte aarde met steentjes en dan grotere blokken steen. Magda had al door op Findmykid dat er een probleem was, want ze zag dat ik op een wandelweg zat. Toch dacht ze dat ik nog beter even doorfietste. Maar wanneer iemand met een VTT me zegt dat ik die afdaling best niet doe omdat die te gevaarlijk is, beslis ik helemaal terug te fietsen. Dat betekent, rond de berg fietsen in plaats van er over. In Urtega zit ik vast en weet niet meer waarheen: ik heb veel tijd verloren en het wordt warmer. Ik wil naar Olite (straks begrijpen jullie wel waarom), maar dat is tegen de richting van de pelgrims in en iedereen zegt dat ik verkeerd rijd. De speciale Guardia Civil die pelgrims begeleidt en zo nodig beschermt, ziet dat ik het noorden letterlijk kwijt ben en biedt hulp. Over een paar landwegen rijden ze ongeveer 10 km voor mij uit. Ze rijden rustig, zodat ik hen kan volgen en brengen me op de juiste asfaltbaan om naar Olite te gaan. Ik mag hen niet fotograferen, maar wel hun auto. Een supervriendelijke vrouw en man van de Guardia Civil die hier even de rol van engelbewaarder overnemen. Van harte dank aan hen. Magda heeft ondertussen gezien dat ik nu vlakbij Eunate ben en ik beslis op haar aanraden dat maar eerst te bezoeken.

Deze achthoekige kerk werd gebouwd in de 2de helft van de 12de eeuw, midden in het veld. Het is een boeiend gebouw. Sommigen beweren dat de kerk iets “mysterieus” heeft en schrijven haar tellurische (in verband met de aarde) krachten toe.

Eunate: De 8-hoekigekerk (l) met processiegang (?)rond , de unieke gewelven (m)en het koor en een mooi Christusbeeld (r)

Misschien is er een band met de Orde van de Tempeliers of met de Hospitaalridders van San Juan die sterk aanwezig zijn op de Camino. Het is gebouwd in vroeg-gotische stijl. Sommigen beweren dat het een pelgrimshospitaal was, anderen menen dat het een funeraire kerk was (een achthoek verwijst naar verrijzenis en er zijn graven gevonden…) en nog anderen dat het een baken en rustplaats voor pelgrims was op weg naar Santiago.

De kerk, uit bruingele okerachtige zandsteen, is omgeven door een kloostergang of processiegang, soms ondersteund door paren zuiltjes met enkele mooie kapiteeltjes. Het achthoekige schip van de kerk heeft een vijfhoekige apsis aan de oostkant met een halfronde binnenkant. Het plafond van het koor heeft achthoekige en zeshoekige raampjes met albasten schijven, translucied (ze laten licht door) maar niet transparent (je kan er niet door kijken. Dat soort marmer schept een warme sfeer in kerken. De consoles (steuntjes) aan de buitenkant van het koor zijn gebeiteld tot mooie menselijke hoofden, dierlijke koppen of monsters (één steekt zijn tong uit!).

Het kerkje wordt binnen ondersteund door zuilen (soms met bewerkte kapitelen) en afwisselend door consoles. Op één van de kapitelen staan groteske maskers met scherpe tanden waaruit plantenstengels tevoorschijn komen. Er is ook een voorstelling van een “green man” die verwijst naar de wedergeboorte en de lente. We ontmoetten ook al zo een greenman in saint Père-sous-Vézelay. Een ander kapiteel toont twee engelen van de aankondiging van het Laatste Oordeel; een van hen heeft een hoorn om de doden uit hun graven op te roepen. Verder is er een kapiteel met een danseres en een muzikant die de vedel bespeelt. Er zijn twee deuren: een ingang vanuit het noorden en een ingang uit het westen vanaf de Camino. De ribben van het gewelf van het achthoekig schip kruisen elkaar gedeeltelijk en komen samen in het midden. Dit is een duidelijke islamitische architectonische invloed, een typisch voorbeeld van een Jakobijnse culturele mengeling van de christelijke en de moslimcultuur. Bovenop het kerkje is er een “clocher peigne” of een klokkengevel voor twee klokken. Het kerkje is een ideale plek om even te bezinnen.

Na Eunate moet ik op de N 121 een stukje fietsen richting Madrid en dan afslaan ter hoogte van Taffalla om Olite te bereiken. Ik vergeet af te slaan, maar daar wordt de N 121 de Autostrade naar Madrid en dat heb ik niet gezien. ik fiets door gewoon door de Aweg op. Aan de oprit komen twee Guardia Civil polities op motoren achter mij aan. Ze brengen me vriendelijk tot stilstand en zeggen dat ik de autostrade aan het oprijden ben wat niet mag. Ze stoppen ook het andere verkeer. Ik word begeleid door deze twee armen der wet tot aan de juiste weg. Later, vlakbij Olite, zijn er werken en weer is er een Guardia Civil die hulp biedt. Wat een pelgrim service. Zo geraak ik na veel ommetjes en veel extra kilometers rond 17 u in het mooie Olite. Magda denkt dat die Guadia Civil mijn gegevens hebben doorgeseind aan elkaar met de boodschap: "Let een beetje op die oude man die altijd verkeerd rijdt...". Ik vind al die onvoorziene hulp toch wel super fijn.

Olite: de kerk San Pedro (l), een passie verhaal in beelden in het portaal van San Pedro (m)en de oude stadskern (r)

Olite dankt zijn ontstaan aan de Gotische koning Suintila rond het jaar 621. Carlos III de Edele (1337-1425) bouwde er een Koninklijk Paleis, een sprookjeskasteel . Er is ook een oude ijskelder, in de vorm van een gigantisch ei, waar voedsel beter kon bewaard worden want frigo's bestonden toen natuurlijk niet.

De oude middeleeuwse stad is prachtig met herenhuizen met wapenschilden, Romeinse muren, straten overspannen door gotische bogen en indrukwekkende kerken zoals de oudste San Pedrokerk uit de 12de eeuw en de Santa María la Real uit de 13de eeuw. De San Pedrokerk is gedeeltelijk romaans, gotisch en barok. De romaanse façade en de kloostergang zijn bijzonder mooi, evenals de originele gotische toren met een sierlijke spits (14e eeuw), ook wel de Alta Torre (hoge toren) of Torre Agija (naaldtoren) genoemd. De kapitelen van de zuilen van de ingang stellen enerzijds de strijd voor van Sint-Joris (het goede) en de draak (de duivel) en anderzijds een boogschutter-centaur (hier symbool van het goede, de kracht of Christus) die tegen een harpij (het kwaad) vecht. Het timpaan en het linteel zijn gotisch en zijn er later toegevoegd. Het timpaan toont de Heilige Petrus (omgekkerd kruis), de Heilige Andreas (Xkruis) en de Heilige Jacobus (als pelgrim) omgeven door twee engelen. Op het linteel staan scènes uit het leven van de H. Petrus. Het linteel rust op twee stenen die prefiguraties van Christus uitbeelden: enerzijds Samson (de goede) die de leeuw (het kwaad) overwint uit het Oude Testament en anderzijds een man in maliënkolder met schild (de goede) die een beer (het kwaad) doodt. De gotische kruispijlers geven aan de kerk een indrukwekkend karakter.

Olite: atrium westkant Santa Maria la Real (l), Kasteel met op de achtergrond Santa Maria la Real (m), altaarstuk van Pedro Aponte (r)

De kerk van Santa María la Realis een gotische kerk uit het midden van de 13de eeuw en heeft een schitterende façade. Binnen heb je het renaissance-altaarstuk van Pedro de Aponte . De kloostergang bestaat niet meer, maar er is een unieke atrium aan de westkant van de kerk. Aan de zijkanten van de ingang staan een Maagd met het kind en een koningin, toegeschreven aan het atelier van de Spaans-Vlaamse beeldhouwer Jehan Lomme de Tournai die de praalgraven in het koor van de kathedraal van Pamplona maakte die we eerder zagen .

Boven op het linteel van de deuren staat een prachtig timpaan. Links en rechts staan de apostelen en bovenop is er een roosvenster met drielobbige oculi ((kleine ronde raampjes) uit de late gotiek. Het timpaan van de ingang is volledig gewijd aan de Maagd Maria en de Geboortecyclus van Jezus. In de archivolten rond het timpaan en op het linteel ziet men een plantaardige versiering met eiken-, wijnstok- en distelbladeren en bovenop het met bladeren bekleedde gezicht van nog een greenman. , symbool van lente en het hergeboren worden. We zagen de greenman al in St Père-sous-Vézelay en in het kerkje van Eunate.

Hat retabel van het hoofdaltaar van Pedro de Aponte uit de 16de eeuw en de delen ervan zijn van verschillende schilders: 28 olieverfschilderijen gemaakt door Vlaamse en Italiaanse schilders. Je ziet er de Passie, het leven van de Maagd, de kindertijd van Christus, zijn openbare leven en de vier evangelisten. Centraal staat een gotische Maagd met kind van rond 1300. Boven ziet men de kruisdood. Op de zijkanten kerkvaders en heiligen. Boven de kruisdood staat de verrezen Jezus met zijn apostelen. Een prachtig retabel met een duidelijk pedagogisch doel: de gelovige pelgrim nog beter opvoeden.

De middeleeuwse feesten in Olite in augustus zijn beroemd met middeleeuwse kooplieden, ambachtslieden, poppenspelers, troubadours, geestelijken, boogschutters, valkeniers en jongleurs , koningen en prinsessen en tornooien tussen ridders. Herbergiers in historische kledij serveren er dan middeleeuwse gerechten enz. Olite is ook bekend voor zijn wijnen: witte, rosés, jonge rode wijnen, crianza, reserva en gran reserva uit deze Navarra streek. Ik ben er één aan het drinken terwijl ik schrijf. Het is mijn taak de lokale economie en wijnbouw te steunen.

Olite: Een ooievaarsnest op een schhortsteen (l)het stadhuis (m). Beire: de Hospederia Beire mijn logies

Het is ondertussen bijna 19 uur en ik moet naar de Hospederia van Beire op 6 km, een vroeger klooster dat omgebouwd is tot kamers: schitterend en rustig. Men serveert er een warme maaltijd met drie gangen of een "plato combinado, één lekkere hoofdschotel met dessert en koffie en een volledige fles Olite wijn voor 10 euro: een zalige maaltijd en ook nog een gesprekje met 10 Franse motorrijders (5 koppels) die 400 km per dag doen op de Camino: fijne mensen die samen vakantie nemen met hun motoren van 1200 cc; daar is mijn fiets niets tegen….

Heel moe maar zeer voldaan ga ik slapen in "mijn" vroeger klooster. Ik heb al in veel kloosters geslapen over heel Europa zelfs in Litouwen, en ik heb er altijd van genoten. Hier zijn er wel geen monniken meer en kan ik dus niet deelnemen aan hun diensten of hun maaltijd wat ik super graag doe. Zoals gewoonlijk lig ik na 5 minuten in slaap en word ik midden in de nacht wakker...om dan door te slapen tot rond 6 uur.